فشار رواني چيست؟

"فشار رواني" چيست؟ 
اجازه دهيد نگاه كلي به مفهوم و نقش استرس بر بدن و ذهن داشته باشيم. استرس(فشار رواني) اصطلاحي است كه به صورت هاي گوناگون تعريف شده است. با اين حال به مفهوم دقيق تر، استرس را پاسخ غير اختصاصي بدن به هر گونه درخواست تعريف مي كنند. استرس يك حالت دروني(روان شناختي) است كه از هر گونه تغيير در بدن، موقعيت و محيط ما ايجاد مي شود. 
بنابراين بارداري هم مي تواند يكي از مهم ترين اين تغييرات محسوب شود. وجود طولاني مدت محرك هاي تنش زا مي تواند فرد را به مرحله فرسودگي رسانده و تقريباً در پيدا شدن بسياري از بيماري ها نقش داشته باشد. استرس در ايجاد زخم معده، حمله قلبي، آسم، كاهش كارايي سيستم ايمني بدن، فشار خون بالا(براي مادران باردار به طور اختصاصي خطرناك مي باشد) و همچنين واكنش هاي هيجاني مانند: خشم، احساس گناه ، افسردگي و اضطراب نقش دارد، كه شايد در مورد آن ها مطالبي شنيده باشيد. 
حالت هاي عاطفي و اضطراب مادر چه تاثيري بر جنين و نوزاد دارد؟ 
با وجود اين كه بين دستگاه عصبي جنين و مادر ارتباط مستقيمي وجود ندارد، پژوهش هايي نشان داده است كه استرس مادر در هنگام حاملگي، بر رشد جنين و رفتار فرزندش(پس از تولد) تاثير مي گذارد. حالاتي مانند ترس و اضطراب، در دستگاه عصبي خودكار مادر سبب آزاد شدن بعضي از مواد شيميايي و ورود آنها به جريان خون مي شود. علاوه بر اين، در چنين شرايطي از غده هاي داخلي(به ويژه غده فوق كليوي)، انواع و مقادير مختلفي هورمون ترشح مي شود كه در سوخت و ساز طبيعي بدن و واكنش هاي شيميايي خون مادر تغييراتي ايجاد مي كند. 
با اين فرايند مواد شيميايي از راه جفت به جنين منتقل مي شود. ممكن است هورمون هاي استرس زا بر دستگاه قلب و عروق جنين اثر منفي بگذارند و سبب تحريك جنين و تشديد حركات او در داخل رحم شوند. مطالعات نشان داده است كه در صورت تداوم ناراحتي مادر طي چند هفته، حركات جنين در تمام طول بارداري به حد بسيار بالايي مي رسد و اگر اين ناراحتي ها كوتاه مدت باشد حالت تحريك پذيري جنين معمولاً چند ساعت طول مي كشد. 
به هر حال فشار عاطفي مادر باردار در طولاني مدت؛ خواه ناشي از مشكلات زناشويي باشد يا عقايد منفي در مورد بچه دار شدن و يا حوادث ناگوار زندگي، نتايج مشابهي براي سلامت مادر و كودك به دنبال خواهد داشت. 
مادران غمگين و يا مضطرب، نوزاداني پيش از موعد، كم وزن، بيش فعال، تحريك پذير، ناآرام، بدغذا و يا نوزاداني كه به شدت نياز به آغوش مادر دارند، به دنيا مي آورند. و از آنجا كه اضطراب مادر در دوران حاملگي، زايمان سخت يا زودرس را موجب مي گردد، صدمه ها و ضربه هاي هنگام تولد و تولد زودرس، احتمال ابتلاي نوزادان به اختلال هاي جسمي و ذهني را افزايش مي دهد. 
چه توصيه هايي براي كاهش استرس، در دوران بارداري مي توان ارائه داد؟ 
از آنجايي كه رهايي از موقعيت هاي استرس زا اجتناب ناپذيرند، پس بهتر است روش هايي به كار بريم تا به شكل موثرتري بتوانيم با محرك هاي استرس زا برخورد و اثر آن ها را كنترل كنيم. 
البته اهميت اين موضوع براي به كارگيري روش هاي منطقي پدر و مادران آينده در جهت رشد مطلوب فرزندانشان مي باشد، زيرا سلامت و شادابي جامعه در گرو فرزنداني است كه به آن جامعه تحويل مي دهيم. در اينجا برخي از توصيه ها و روش هاي عملي ارائه شده است: 
* عجله نكنيد! ضروري است زن و شوهر، مسائل و تعارض هاي خود را پيش از تصميم گيري در مورد فرزند دار شدن حل كنند. در زندگي زناشويي با مشكلاتي مواجه مي شويم كه برخي از آن ها را به راحتي يا نسبتاً راحت حل مي كنيم. اما وقتي تعارض آزاردهنده اي را تجربه مي كنيم، براي رهايي از استرس ناشي از آن يا پيشگيري از افزايش پيامدهاي آن، بهتر است هر چه زودتر با يك ديد منطقي و عاقلانه به حل آن بپردازيم. 
* يكي از اين راه كارها، حل مساله يا "Solving Problem" است. 
اين روش خود داراي مراحل و جزئياتي است كه در زير به آن ها اشاره شده است. البته بهتر است اين روش ها زير نظر يك روانشناس و مشاور خانواده عملي شود. 
مراحل 
1- شناسايي مشكل 
2- ارائه ي راه حل ها 
3- بررسي راه حل ها 
4- انتخاب بهترين راه حل 
5- اجرا 
6- مرور عملكرد و ارزيابي 
سوال ها 
1- موضوع اصلي نگراني چيست؟ 
2- راه حل عملي چيست؟ 
3- پيش بيني راه حل ها چيست؟ 
4- تصميم چيست؟ 
5- چگونه اجرا كنيم؟ 
6- آيا راه حل موثر بود؟ 
عملكرد ها 
1- عوامل تعارض را مشخص و در مورد مساله صبحت كنيد. خوب گوش كنيد، سوال هايي بپرسيد، نقطه نظر طرف مقابل را جويا شويد، مساله را به صورت شفاف و دقيق بنويسيد. 
2- هر ايده و فكري كه به نظرتان مي رسد يادداشت كنيد.(بدون حذف و بدون ارزيابي تاثيرگذاري آن). تا جايي كه ممكن است اهداف خود را به طور روشن و به صورت رفتاري، مشخص كنيد. 
3- راه حل هاي مرحله قبل را مورد بحث قرار دهيد. مزايا و معايب هر كدام را با ذكر دليل مشخص كنيد. مي توانيد به نقاط مثبت و منفي هر راه حل، نمره اي بين صفر تا 100 بدهيد. سپس راه حل ها را بر اساس عملي و مطلوب بودن رتبه بندي كنيد. 
4- بر اين اساس، راه حل قابل اجرا(مفيدترين، بهترين و يا تركيبي از آن ها) را انتخاب كنيد. 
5- جهت اجراي راه حل، برنامه ريزي كنيد و مراحل، زمان و مكان اجراي آن را مشخص كنيد و سپس به اجراي عملي راه حل انتخاب شده بپردازيد. 
6- اگر تلاش هايتان به حل مشكل منجر شد يا شما را به حل آن نزديك كرد، در همان جهت ادامه دهيد. 
در صورتي كه در عمل، مشكلاتي پديد آمده باشد، ايجاد تغييرات لازم در اجرا و حتي در راه حل انتخابي نياز است و بايد راه حل بعدي دنبال شود